Moduł II - Ryzyka specyficzne dla wybranych branż (8h)

I.         Część ogólna - Ryzyko badania sprawozdań finansowych

 1. Procedury identyfikacji ryzyk wg polskich i międzynarodowych standardów rewizji finansowej

• Poznanie jednostki i środowiska jej działalności
• Zapytania do kierownictwa i innych osób w jednostce
• Badanie środowiska informatycznego, powiązania z obowiązującymi zasadami rachunkowości oraz odpowiedniości polityki rachunkowości stosowanej w jednostce.
• Identyfikacja specyficznych ryzyk badania sprawozdań finansowych
• Specyficzne regulacje prawne, branżowe i inne regulacje zewnętrzne obowiązujące jednostkę.
• Charakter jednostki w tym: struktury właścicielskiej i zarządczej, rodzaju inwestycji, które jednostka dokonuje, struktury organizacyjnej oraz sposobu jej finansowania.
• Czynniki zewnętrzne i wewnętrzne (w tym kontroli wewnętrznej) mające wpływ na rozpoznanie ryzyka istotnego zniekształcenia

2. Podstawowe składniki sprawozdania finansowego jako element procesu identyfikowania występującego w jednostce badanej ryzyka istotnego zniekształcenia

• Ryzyka wynikające ze struktury bilansu (aktywa i obrotowe, kapitały własne trwałe i zobowiązania)
• Identyfikacja rodzajów ryzyka w rachunku zysków i strat w tym pomiaru wyniku finansowego.
• Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych - rozpoznanie ryzyk

3. Strategia i planowanie badania ze szczególnym uwzględnieniem rozpoznanych ryzyk

• Ustalenie harmonogramu oraz wielkości zasobów, w tym ekspertów niezbędnych do wykonania zlecenia badania
• Ustalenie rodzaju i zakresu planowanych procedur oceny ryzyka (MSB 315)
• Ustalenie rodzaju, czasu przeprowadzenia i zakresu dalszych procedur badania na poziomie stwierdzeń (SRF 330)
• Planowanie innych procedur badania, których przeprowadzenie jest niezbędne w celu wykonania zlecenia zgodnie z obowiązującymi przepisami

4. Reakcja na oszacowane ryzyko-procedury badania w odpowiedzi na ocenę ryzyka (MSB 330)

• Procedury analityczne
• Testy kontroli
• Testy wiarygodności
• Obserwacje, inspekcje
• Potwierdzenia zewnętrzne
• Badanie zdarzeń gospodarczych na przełomie roku.
• Zdarzenia po dacie bilansu
   

II.    Specyfika badania w przemyśle i usługach

 1. Specyfika ryzyk w badaniu sektora przemysłu związanych z:

• Przepisami branżowymi i innymi regulacjami prawnymi (zezwolenia, koncesje, zasady rachunkowości)
• Rynkiem i konkurencją, regulacjami cenowymi
• Cyklicznością i sezonowością
• Technologią wytwarzania produktów
• Środowisko informatyczne i stosowane programy IT
• Obszary specyficzne, procedury badania i udokumentowania
  • środki trwałe, trwała utrata wartości, przydatność i zużycie ekonomiczne
  • produkcja w toku, półprodukty i wyroby gotowe, zasady wyceny, inwentaryzacja, rozliczenie
  • należności
  • rezerwy w tym na naprawy gwarancyjne
  • zobowiązania wycena
  • przychody ze sprzedaży moment ujęcia
  • koszty operacyjne bezpośrednie i pośrednie

2. Specyfika badania ryzyk w sektorze usług

• Regulacje prawne w tym zezwolenia, koncesje
• Zgodność i odpowiedniość prowadzenia ewidencji księgowej z profilem działalności
• Znaczące umowy na wykonywanie usług w tym długoterminowe
• Rynek i konkurencja w tym popyt i konkurencja cenowa
• Cykliczność i sezonowość wykonywanych usług
• Powiązania z dostawcami i odbiorcami (ceny transferowe)

​III.   Przykłady specyficznych ryzyk w przemyśle i usługach

1.  Branża budowlana

• Przepisy branżowe i inne regulacje prawne (prawo zamówień publicznych, prawo geologiczne i górnicze, zasady rachunkowości)
• Rynek i konkurencja
• Środowisko informatyczne i stosowane programy IT
• Obszary specyficzne, procedury badania i udokumentowania
  • środki trwałe, utrata wartości, przydatność i zużycie ekonomiczne
  • rozliczenia międzyokresowe kosztów – wycena kontraktów długoterminowych
  • przychody z kontraktów długoterminowych
  • metody wyceny kontraktów długoterminowych i ich wpływ na wynik finansowy
  • koszty kontraktów

2.  Branża energetyczna

• Przepisy prawne obowiązujące jednostkę (prawo energetyczne, przepisy unijne, koncesje, polityka państwa, zasady rachunkowości)
• Nowe obowiązki sprawozdawcze wynikające ze zmiany art. 44 prawa energetycznego.
• Struktura organizacyjna jednostki, powiązania kapitałowe, kontrola wewnętrzna
• Cele i strategie oraz związane z tym ryzyka działalności gospodarczej w tym znaczące umowy, kontynuacja działalności
• Środowisko informatyczne i systemy IT
• Obszary specyficzne procedury badania i udokumentowania:
• Podział bilansu i rachunku zysków i strat wg poszczególnych rodzajów działalności
  • aktywa trwałe – utrata wartości aktywów, inwestycje i działania inwestycyjne
  • należności - sposób wyceny, sprawy sporne, kompletność ujęcia
  • rezerwy na przewidywane zobowiązania (znaczące szacunki)
  • rozpoznanie i ujęcie przychodów
  • rozpoznanie i wycena instrumentów finansowych
  • ustalanie wartości godziwej

3. Handel

• Posiadane koncesje na handel np. alkoholem, złomem itp.
• Prawidłowość stosowanych stawek podatku VAT i obowiązku ewidencji przez kasy fiskalne
• Konkurencja cenowa na rynku stosowane rabaty, upusty
• Kontrola wewnętrzna nad znaczącymi aktywami jednostki
• Zasady i terminowość przeprowadzanych spisów z natury
• Stosowane programy IT do ewidencji magazynowej
• Obszary specyficzne, procedury badania i udokumentowania
  • zapasy, prawidłowość przychodów i rozchodów zgodnie z zasadą określoną w polityce rachunkowości
  • zapasy, prawidłowość wyceny w tym ostrożna wycena towarów
  • rozpoznanie i ujęcie przychodów w prawidłowym okresie
  • należności, sprawy sporne (odpisy aktualizujące) sposób wyceny, kompletność ujęcia
  • prawidłowość rozliczenia inwentaryzacji

4. Działalność deweloperska

• Specyfika działalności deweloperskiej (budowa i zarządzanie nieruchomościami)
• Klasyfikacje umów deweloperskich ze względu na charakter przedsięwzięcia deweloperskiego
• Rodzaje umów(przedwstępne, sprzedaży) i prawidłowość ich zawarcia - akt notarialny
• Obowiązki ewidencyjne – rejestry umów, ewidencja kosztów i przychodów przedsięwzięć deweloperskich
• Obszary specyficzne:
  • koszty przedsięwzięcia deweloperskiego w trakcie realizacji
  • moment uznania przychodów
  • ustalanie przychodów ze sprzedaży i kosztów wytworzenia sprzedanego przedmiotu przedsięwzięcia deweloperskiego

5. Usługi medyczne

• Podstawy prawne działalności medycznej
• Posiadane umowy i warunki ich realizacji
• Struktura oraz kontynuacja działalności
• Polityka cenowa za usługi medyczne
• Obszary specyficzne i ich udokumentowanie
  • rozliczenia z Narodowym Funduszem Zdrowia zgodność z umową i nadwykonania
  • należności prawidłowość wyceny
  • kary za błędy medyczne prawidłowość ujęcia i szacunków rezerw
  • usługi medyczne komercyjne, zasady odpłatności, ewidencji (kasy fiskalne)
  • ujęcie przychodów w prawidłowym okresie

6. Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych i Fundusze

• Podstawy prawne działalności Towarzystw- zezwolenie KNF
• Specyficzne zasady prowadzonej rachunkowości Funduszy
• Zgodność struktury posiadanych funduszy z Ustawą o funduszach inwestycyjnych i statutami Funduszy
• Kontynuacja działalności
• Obszary specyficzne:
  • prawidłowość wyceny funduszy zamkniętych – certyfikaty- znaczące szacunki
  • prawidłowość wyceny funduszy otwartych- jednostki uczestnictwa
  • terminowość wypłat uczestnikom funduszy inwestycyjnych z tytułu zrealizowanych zleceń

7.  Działalność leasingowa

• Zasady ewidencji majątku przekazanego w leasing
• Prawidłowa kwalifikacja umów – leasing finansowy; leasing operacyjny
• Obszary specyficzne:
  • leasing zwrotny ewidencja kosztów i przychodów
  • prawidłowe ustalenie wartości przedmiotu leasingu
  • prawidłowe naliczenie kosztów amortyzacji
  • ustalenie momentu i struktury przychodu leasingodawcy
  • inwentaryzacja majątku trwałego przekazanego w leasing. Zasady i rozliczenia.

8.  Wybrane zagadnienia dotyczące badania Fundacji, Stowarzyszeń i Instytucji Pożytku Publicznego

• Podstawy prawne działalności
• Zgodność prowadzonej działalności z ustawami szczególnymi np. Ustawa o działalności pożytku publicznego i wolontariacie
• Szczególne zasady rachunkowości
• Obowiązki sprawozdawcze tych instytucji
• Obszary specyficzne:
  • podatek dochodowy od osób prawnych- spełnienie warunków zwolnienia z tego podatku
  • umowy sponsorskie czy świadczenia wzajemne
  • rozpoznanie uzyskanych wpłat np. składki członkowskie, darowizny, sponsoring itp. oraz obowiązek w podatku VAT z tego tytułu.

Sprawdzian wiadomości